غار قوری قلعه در ۸۵ کیلومتری شمال غرب استان کرمانشاه و در جنوب دامنه های شاهو و شمال جاده اصلی روانسر به پاوه و به فاصله ۴۰۰ متر از آن و در منطقه زیبای اورامانات و در نزدیکی شهر زیبای پاوه معروف به هزار ماسوله قرار دارد.
که علاوه بر جذابیت های طبیعی و شگفت انگیزی که دارد نمایشگر شاهکار هنر طبیعت نیز است. این غار که هم اکنون به عنوان یکی از مطرح ترین جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه وغرب کشور محسوب می شود، طبق نظر کارشناسان بزرگترین غار آبی آسیا و طولانی ترین غار آبی ایران است. غار قوری قلعه هم اکنون به عنوان یکی از مطرح ترین جاذبه‌های گردشگری استان کرمانشاه و غرب کشور محسوب می‌شود.
علت های نام گذاری غار به نام قوری قلعه :
روستایی به همین نام در نزدیکی این غار قرار دارد که در گذشته اطراف این روستا را قلعه‌های مختلفی در بر گرفته که شکل یکی از این قلعه‌ها شبیه قوری بوده است به همین دلیل نام این روستا و این غار به قوری قلعه نامگذاری شد. در روایتی دیگر، اینکه چرا روستا و غار را قوری قلعه نامیده اند به دوره ساسانیان باز می‌گردد. درآن دوره دژی بزرگ و مستحکم بنا شد که هم اکنون نیز آثاری از آن به جای مانده است، این دژ به جهت بزرگی بعدها از سوی کرد زبانان آن منطقه به “گورا قلا” نامیده شد. کلمه گورا در زبان کردی به معنای بزرگی و قلا به معنای قلعه یا دژ است، در اثر گذشت زمان این نام به تدریج تغییر کرده و به نام‌های “گوری قلا”و در آخر به “قوری قلعه” معروف شده است. بعدها پس از ساختن آبادی در کنار دژ همان نام یعنی قوری قلعه به روستا اطلاق شد، از طرفی چون نزدیکترین محل سکونت به غار همین ده است؛ بنابر این اسم غار را نیز قوری قلعه گذشتند.
غار زیبا و اعجاب‌آور قوری قلعه هفتمین اثرطبیعی ملی ایران است که هرسال به ویژه در ایام نوروز گردشگران بی‌شماری را از داخل و خارج از کشور به سوی خود جذب می کند. بنابر گفته‌ی زمین شناسان، غار قوری قلعه ۶۵میلیون سال قدمت و سه‌هزار و ۱۴۰ مترعمق دارد. دمای داخل غار را ۷۰و رطوبت نسبی آن را ۸۹درصد اندازه‌گیری کرده‌اند. با توجه به اینکه کسی تاکنون موفق نشده که به انتهای غار دسترسی پیدا کند وسعت دقیق آن معلوم نیست ولی در سال ۱۹۸۹ گروه غار شناسی پیام کرمانشاه تا عمق ۳۱۴۰ متری پیش رفته و برای رسیدن به این عمق از غار اعضاء گروه حدود ۱۲ کیلومتر از مسیرها و پیچ های غار را نقشه برداری کرده اند و قسمتهایی از آن هنوز شناسایی نشده است. این اثر طبیعی دارای تالارهای زیبا در ۵۰۰ متری و ۱۴۰۰ متری است. درفاز نخست غار که ۵۰۰متر طول دارد، دو تالار کوهان شتر و مریم شناسایی شد. دراین تالارها شکل‌های مختلفی ازجمله نیم‌رخ شتر، کوهان شتر، مار، طوطی، کرکس، شیرسنگی، کاخ سفید، قلب، کشتی، برج پیزا، آسیه‌زن‌فرعون، (ابوالهول)، بابا نوئل، مجسمه فردوسی دیده می شود.
در عمق دو هزار و ۷۰۰ متری غار، چهار آبشار به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر وجود که در این عمق وجود چنین آبشار زیبایی باعث شگفتی کارشناسان و بازدیدکنندگان شده است. در بخش دیگری از این غار تونلی با نام “تونل برزخ” وجود دارد که به وحشتناکترین مکان این غار معروف شده است، طول این تونل ۲۲۰ متر است که با عرض سه متر نیمی از آن را آب فرا گرفته است.این غار از نظر شکل هندسی به یک تونل با برش سطح مقطع شبیه است و فعالیت آهک ها باعث ظاهر شدن استالاگمیت و استالاکتیت های بسیار زیبا و دیدنی و آراسته با قطرات شفاف آب شده است. عوامل یاد شده غار را در ردیف زیباترین غارهای دیدنی جهان قرار داده است علاوه بر همه این‌ها، این منطقه دارای ارزش تاریخی زیادی نیز می‌باشد، بقایای قلعه ای مربوط به دوران ساسانیان در نزدیکی غار وجود دارد و نیز ۳۰ شی باستانی از جمله بقایای جمجمه انسان و سفالهای تاریخی در این جا کشف شده است.
به گفته کارشناسان ژرفای این غار زیست گاه گونه ای نادر از خفاشان با نام خفاش “گوش موشی” است که باعث توجه بسیاری از جانورشناسان دنیا شده، اما به غیر از این گونه خفاش تاکنون گونه دیگری از حیات جانوری در غار یافت نشده است. اما کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند که اطلاعات موجود نشان می دهد که تا قبل از تبدیل شدن این غار به یک غار نمایشی جمیعت قابل توجهی از مهره داران غارزی مانند خفاش ها و سمندر خال زرد در آن می زیسته اند. متأسفانه بازدیدهای کنترل نشده باعث آسیب فراوان به داخل غار شده و در جای جای دیواره‌ها می‌توان یادگاری و شکستگی استلاگمیتها را دید.
