سال جدید و نوروز هم از راه رسید و به طور حتم شما نیز در این ایام به سفر رفته اید ولی اگر به دلایل مختلف همچون دید و بازدید ها و یا ترافیک و شلوغی راه ها و مناطق گردشگری به سفر نرفته اید پس حتما این مقاله را مطالعه بفرمایید و چمدان خود را برای سفر به یک منطقه بی نظیر و زیبا در بهترین زمان بازدید از آن ببندید. اردیبهشت، بهترین وقت سفر به شیراز است.
وقتی که هم از شلوغی نوروز خبری نیست و هم شکوفه های بهارنارنج باز شده اند، گل های رز و محمدی و نرگس و بابونه، جشنواره گل ها را در این شهر به راه انداخته اند. آن وقت هوای شهر را با بوی گل های رنگارنگ باید تنفس کرد. از دروازه قرآن باید گذشت و سر حوصله و فرصت به زیارت شاهچراغ رفت و بعد راهی زیارتگه رندان جهان، حافظیه و سعدیه، آرامگاه خداوندگار شعر رفت و شیدایی شد. برای سفر به شیراز و دیدنی های اردیبهشتی اش دست کم باید سه روز وقت گذاشت. البته اگر بخواهید، طعم شیرازگردی تان در خاطره تان بماند، باید روزهای بیشتری در شیراز بمانید.
شیراز ، یکی از محبوب ترین شهرهای ایران است، مخصوصا در ماه اردیبهشت. محبوبیت شیراز فقط به خاطر مقبره شعرای محبوب و باغ های زیبایش نیست. در جای جای این شهر می توانید آثار منحصر به فردی را تماشا کنید، از مجموعه وکیل گرفته تا امامزادگان معروفش. غیر از این می توانید در بازار تاریخی اش بگردید و خوردنی های خوشمزه بخورید. یادتان نرود به دروازه قرآن هم سری بزنید. شیراز یک شهر تاریخی تماشایی است، بنابراین برای گشت و گذار در آنجا باید حسابی وقت بگذارید.
مواردی که ما در این مقاله به شما پیشنهاد می کنیم، فقط دیدنی های خیلی معروف شیرازند، این شهر آثار دیدنی زیاد دارد.
دروازه قرآن
ورودی شهر از شمال، دروازه قرآنی است که آرامگاه خواجوی کرمانی را هم در همسایگی خود دارد و به خصوص شب ها با نورپردازی بسیار زیبا، جذابتر هم می شود. در دوران دیلمیان، در میانه تنگ الله اکبر و در میان کوه های باباکوهی و چهل مقام، تاق مرتفعی به صورت دروازه ساخته شده بود که بنیانگذار آن را عضدالدوله دیلمی می‌دانند. بنای نخستین دروازه قرآن از سنگ و گچ بوده است. وی پس از ساختن دروازه، دستور داد تا قرآنی بزرگ معروف به قرآن «هفده من» بر بالای آن قرار دهند تا کاروان‌ها به سلامت از زیر آن گذشته و به راه خود ادامه دهند. از زمان قرار دادن قرآن، این دروازه به دروازه قرآن مشهور شد و تاکنون به این نام باقی مانده است. این قرآن دو جلدی، مربوط به دوران تیموریان است و با خطوط ثلث و محقق منسوب به ابراهیم سلطان نوشته شده است. بنای کنونی دروازه قرآن در سال ۱۳۲۷ هجری قمری به کوشش یکی از بازرگانان نیکوکار شیرازی به نام «حسین ایگار» معروف به «اعتمادالتجار» دوباره ساخته شد. آرامگاه بانی این دروازه در قسمت شرقی آن قرار دارد.
حافظیه
احتمالا پرطرفدارترین محل تاریخی شیراز، آرامگاه حافظ است با آن بنای یابود زیبایش. بنایی که سال ۱۳۱۵ و با الهام از معماری دوره زندیه ساخته شد. حافظیه در میدان آزادی یا همان فلکه گاز شیراز قرار دارد.
حافظ علاقه فراوانی به شیراز داشت؛ از این رو بجز دو سفر کوتاه، در تمام عمر در شیراز اقامت گزید. حافظ در سال ۷۹۱ هجری قمری دیده از جهان فروبست و وی را در مصلای شیراز به خاک سپردند. حافظ در زمان پادشاهان آل اینجو و آل مظفری زیسته و در اشعار خود به نیکی از آنان یاد کرده است. در مدت عمر ۵۰ تا۶۰ ساله وی، هفت پادشاه در فارس حکمفرمایی کردند. پس از وفات حافظ، در سال ۸۵۶ هجری قمری، کالبد وی در گورستان مصلی به خاک سپرده شد که امروزه از آن قبرستان اثری نیست. محل دفن حافظ تنها یک قبر ساده مشخص بود. در دوره فرمانروایی میرزا ابوالقاسم گورکانی، شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر فرمانروا، ساختمان گنبدی بر تربت حافظ بنا کرد و در جلوی آن حوض بزرگی قرار داشت که از آب رکن‌آباد پر می‌شد. بنای عظیم و با شکوه آرامگاه حافظ در سال ۱۱۸۸ هجری قمری در دوران کریم‌خان زند ساخته شد. این بنا، شامل ایوانی با چهار ستون ضخیم سنگی یکپارچه بود که دو قسمت شمال و جنوب آن باز بود و دو اتاق کوچک در دو گوشه آن قرار داشت. آرامگاه در قسمت شمالی آن قرار می‌گرفت و در بخش جنوبی این مکان باغی بزرگ نمایان بود. بر روی تربت حافظ، سنگی مرمرین به دستور کریم‌خان زند نهاده شد که دو غزل از غزل‌های حافظ به خط حاج آقاسی بیگ افشار بر آن نوشته شده بود. سنگ کنونی همان سنگ قبر دوران زندیه است. آرامگاه حافظ در دوران قاجاریه بارها بازسازی گردید. بنای امروزی این آرامگاه به دستور علی اصغر حکمت، وزیر فرهنگ و علی ریاضی رئیس فرهنگ فارس با بهره‌گیری از عناصر معماری زندیه و یادمان‌های حافظ توسط «آندره گدار» معمار فرانسوی، طراحی شد و به اجرا درآمد. بنای اصلی به صورت سکویی با ۸ ستون سنگی یکپارچه و سقف مزین به تزئینات کاشی‌کاری شده است و اشعار در محل مزار به گونه زیبایی توجه بینندگان را به خود جلب می‌کند. مزار خواجه حافظ در میانه این بنا قرار دارد. در جوار حافظ، بزرگانی چون اهلی شیرازی (شاعر)، فرصت‌الدوله شیرازی (تاریخ‌نگار)، فریدون توللی (شاعر) و دکتر شاپور شهبازی (باستان‌شناس) آرمیده‌اند. آرامگاه حافظ زیارتگاه عاشقانی است که بر سر مزار او می‌آیند و پس از قرائت فاتحه، تفألی بر دیوانش می‌زنند.
سعدیه
سعدیه و باغ دلگشایش هم از نقاط پربازدید و زیبای شیراز است. برای رفتن به مزار استاد سخن سعدی، باید به میدان بوستان شیراز بروید.
نخستین جهانگردی که از آرامگاه سعدی نام برده، «ابن بطوطه» جهانگرد مراکشی است که در سال ۷۴۸ هجری قمری؛ یعنی ۵۷ سال پس از مرگ سعدی از آرامگاه وی بازدید کرده است. بر پایه مدارک موجود، آرامگاه سعدی در سده گذشته بارها تعمیر و بازسازی شده است. کریم‌خان زند در سال ۱۱۸۷ هجری قمری آن را از نو بنا کرد. وی بنایی آجری و دو طبقه بنا کرد که دو اتاق در دو سوی آن قرار داشت. مزار سعدی در اتاق شرقی در طبقه زیرین آن قرار داشت و دور آن نرده‌های چوبی و منبت‌کاری شده قرار گرفته بود. بعدها اتاق غربی مدفن «شوریده شیرازی» یکی از شاعران بنام سده سیزدهم هجری قمری در شیراز گردید.
بنای نخستین سعدی تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی برپا بود تا اینکه به پیشنهاد انجمن آثار ملی فارس و تلاش علی سامی و علی اصغر حکمت، بنای در خور مقام شامخ سعدی ساخته شد. این بنا دارای گنبدی زیبا است که در جلوی آن ایوانی تالار مانند قرار دارد که توسط هشت ستون سنگی نگه داشته می‌شود. در بنای جدید، قبر سعدی در میان عمارتی هشت ضلعی با سقفی بلند و کاشی‌کاری شده قرار دارد. در داخل باغ و در محوطه‌ای پایین‌تر از سطح زمین، چشمه آب زلالی در جریان است. در میانه این مکان، حوضچه‌ای قرار دارد که آن را حوض ماهی می‌نامند. بر پایه یک سنت قدیمی، مردم شیراز برای برآورده شدن حاجات خود در حوض ماهی سکه می‌اندازند.
امامزاده شاه چراغ (ع)
بارگاه احمد بن موسی (ع)، برادر امام رضا (ع) در این مکان قرار دارد و باید برای زیارتش به خیابان احمدیه شیراز بروید. پس از زیارت به معماری امامزاده که از دوره دیلیمیان به جای مانده دقت کنید و حتما سری هم به موزه امامزاده بزنید.
بازاروکیل
بازار وکیل یکی دیگر از شاهکارهای معماری و بی‌مانند دوران زندیه است. این بازار در حدود سال‌های ۱۱۸۰ هجری قمری به سبک بازار قیصریه لار (که مربوط به دوران صفویه است) ساخته شده است.
بازار ۳۰۰ ساله شیراز یکی از زیباترین بازارهای ایران است و از دوره زندیه به یادگار مانده است. انواع دست بافت ها، میناکاری و اشیای عتیقه و نیز سوغات های دیگر استان فارس از جمله عرقیات مشهور آن را می توانید در این بازار پیدا کنید. به بازارسرای مشیر و عمارت زیبای صنایع دستی آن هم سری بزنید. راسته غربی چهارسوق (محل تقاطع دو رشته تاق بزرگ را چهار سوق می‌نامند) دارای ۱۰ جفت مغازه است و در قدیم به نام بازار«ترکش‌دوزها» معروف بوده اما در حال حاضر مرکز فروش انواع فرش‌های نفیس ایرانی است. راسته شرقی که در شرق چهار سوق قرار دارد، دارای ۱۹ جفت مغازه است و در گذشته به نام بازار «علاقه‌بندان» معروف بوده است اما هم اکنون مرکز فرش و مغازه‌های عطاری است. دسته دیگری نیز از شاخه جنوبی چهار سوق به طرف غرب و موازی بازار ترکش‌دوزها امتداد می‌یابد و از جلوی مسجد وکیل بیرون می‌زند که این قسمت را در گذشته بازار «شمشیرگرها» می‌نامیدند. این بازار دارای ۱۰ زوج مغازه است و در سمت شمال آن نیز «کاروانسرای فیل» قرار گرفته است. بازار وکیل دارای ۷۴ تاق ضربی و خوش سیماست که سقف دراز بازار را پوشش می دهند و از بیرون چشم‌انداز جالبی همانند کوهان شتر را پدید آورده‌اند. ارتفاع بیش از ۱۰ متر سقف و نورگیری تاق‌ها که در زمستان هوای بازار را گرم و در تابستان خنک نگه می‌دارند، از دیگر ویژگی‌های این بازار است. کریم‌خان زند برای آسودگی بازرگانان و مسافران و همچنین رونق اقتصادی بازار، بناهای دیگری همانند کاروانسرا، گمرک، انبار کالا و… را به بازار افزود.
ارگ کریمخانی
ارگ کریمخانی، مهمترین و بزرگترین بنای دوران زندیه است که در سال ۱۱۸۰ هجری قمری به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. این ارگ، مرکز حکومتی کریم‌خان و خاندان زند و همچنین محل سکونت آنان بوده است. این ساختمان با زیر بنای ۴۰۰۰ متر مربع و در زمینی به گستردگی ۱۲۸۰۰متر مربع بنا شده است.
دیوار‌های آجری این بنا، ۱۲ متر ارتفاع دارند و در هر چهار گوشه ارگ، برجی به ارتفاع حدود ۱۵ متر قرار دارد. بر روی بدنه دیوارها و برج‌ها، نگاره‌های ساده و زیبای آجری دیده می‌شود. بر سردر ارگ، صحنه نبرد کشته شدن دیو سفید به دست رستم به صورت کاشی‌کاری هفت رنگ نقش بسته است. این کاشی‌کاری در دوران قاجاریه به ارگ افزوده شده است.
یک هشتی، ورودی ارگ را تشکیل می‌دهد که از یک سو به حیاط خلوت و از سویی دیگر، به محوطه داخلی ارگ راه پیدا می‌کند. ارگ دارای شاه‌نشین شمالی (زمستان‌نشین)، شاه‌نشین جنوبی (تابستان‌نشین) و ساختمان غربی چهار فصل است. برخلاف نمای بیرونی، ساختمان داخلی ارگ از نمای زیباتری برخوردار است. داخل اتاق‌ها با نقش‌های اسلیمی، ترنج و گل و مرغ تزئین شده است. پس از سرنگونی حکومت زندیه و روی کار آمدن سلسه قاجار، ارگ به دارالحکومه تبدیل شد و به مکانی برای استقرار والیان و حاکمان فارس تبدیل گردید و تا اوایل سلطنت پهلوی به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. بخشی از تزئینات این بنا، توسط خاندان قاجار به تهران منتقل شد. این بنا در سال ۱۳۵۱ خورشیدی در فهرست آثار ملی ثبت شد. مجموعه ارگ با تزئینات و معماری زیبای دوره زندیه در مرکز شهر شیراز و نزدیک چهارراه زند قرار دارد.
نارنجستان قوام
عمارت قجری نارنجستان قوام، سال های سال یکی از مهمترین مراکز سیاسی شیراز بوده است. ساختمان زیبای نارنجستان، پر از آیینه کاری، نقاشی، کاشی کاری، گچبری و منبت کاری است. این عمارت با باغ باصفای نارنجش در مسیر خیابان لطفعلی خان به حرم شاهچراغ (ع) قرار دارد. در این خیابان سری هم بزنید به خانه زینت الملک که از آن خانه های قاجاری زیبای شهر است. ساخت نارنجستان قوام توسط علی محمدخان قوام‌الملک دوم در سال ۱۲۹۰ هجری قمری آغاز و در سال ۱۳۰۵ هجری قمری توسط فرزندش محمد رضا خان قوام‌الملک به پایان رسید. این باغ محل حکومت خاندان قوام‌الملک و همچنین برای تشکیل جلسات عمومی و نشست‌های بزرگان و اشراف در دوران قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این باغ به دلیل داشتن درختان نارنج فراوانش به «نارنجستان» معروف شده است. مساحت کل نارنجستان ۳۰۸۵ متر مربع است که حدود ۹۴۰ متر آن زیربناست. عمارت نارنجستان دربرگیرنده دو طبقه و یک طبقه زیرزمین است. ساختمان بیرونی نارنجستان به وسیله تونلی به اندرونی خانه زینت‌الملک متصل می‌شده است. نارنجستان مدت‌ها محل اقامت خاندان قوام بود و در دهه چهل از سوی ابراهیم قوام به دانشگاه شیراز واگذار شد. این مجموعه پس از انقلاب اسلامی بازسازی شد و هم اینک به عنوان موزه مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.
باغ های شیراز
اگر می خواهید از هوای بهاری شیراز سرمست شوید به باغ های دلگشای شیراز سری بزنید و لابلای گل ها و سبزه ها و سروهای شیرازی چند ساعتی را بگذرانید. باغ ۱۳ هکتاری عفیف آباد یا گلشن در خیابان عفیف آباد قرار دارد و موزه سلاح های نظامی را هم تماشا کنید. باغ مشهور و جهانی ارم نیز با سروهای ناز و گل و گیاهان طرب انگیزش در خیابان ارم قرار دارد. باغ جهان نما در نزدیکی دروازه قرآن و باغ دلگشا در مسیر آرامگاه سعدی، باغ های دیگر شهر هستند.
باغ نظر (موزه پارس)
باغ نظر یکی دیگر از شاهکارهای دوران زندیه می باشد که بین سال‌های ۱۱۷۹ تا ۱۱۹۳ هجری قمری ساخته شد. این مکان به نام‌های باغ موزه، باغ حکومتی، عمارت کلاه فرنگی و آرامگاه کریم‌خان زند نیز مشهور است. این عمارتِ هشت ضلعی در زمان کریم‌خان زند محل پذیرایی میهمانان داخلی و خارجی و مرکز عمده تشریفات سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. عمارت کلاه فرنگی باغ نظر دربرگیرنده یک تالار مرکزی و چهار شاه‌نشین جانبی است. در سال ۱۲۰۶ هجری قمری آقا محمدخان قاجار، جسد کریم‌خان زند را که در شاه‌نشین شرقی به خاک سپرده شده بود را به تهران منتقل کرده و در زیر راه پله‌های کاخ گلستان، محل رفت و آمد دائمی خود دفن کرد. تا سال ۱۳۱۵ خورشیدی اطلاع درستی از جای اصلی قبر در دست نبود. در همان سال، هنگام تعمیر بنای کلاه‌فرنگی در شاه‌نشین شرقی موزه، قبر ساخته شده‌ای نمودار شد که خالی از اسکلت بود و تنها شامل تکه‌های مختصر چرمی بود. اکنون قبر بازسازی شده در محل شاه‌نشین شرقی قرار دارد. باغ نظر در اوایل دوران قاجار نیز مورد توجه فرمانروایان قاجار بود. در سال۱۲۳۰ هجری قمری، حسین علی میرزا (پسر فتحعلی شاه قاجار) حاکم فارس این باغ را مقر حکومت خود قرار داد و در شمال غربی آن، عمارتی زیبا به نام «کاخ همایون» ساخت و قسمت‌هایی از آن را به نام عمارت «باغ خورشید و آیینه» نام‌گذاری کرد. هم اکنون از این عمارت اثری نیست. این مجموعه در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به موزه پارس تبدیل شد.
باغ عفیف آباد
یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین باغ‌های شیراز، باغ عفیف‌آباد است که آن را باغ گلشن نیز می‌نامند. این باغ با گستره‌ای بیش از ۱۲۷۰۰۰ متر مربع، در جنوب خیابان قصردشت و در انتهای خیابان عفیف‌آباد قرار دارد.
باغ عفیف‌آباد در دوران صفویه یکی از باغ های آباد شیراز بوده است. در سال ۱۲۸۴ هجری قمری، میرزا علی‌خان قوام‌الملک، زمینِ باغ را از مالک آن خرید و اقدام به نوسازی باغ و ساختن عمارتی زیبا در آن کرد. وی قنات «لیمک» را که در ۱۵ کیلومتری باغ و در محل قصر قمشه وجود داشت را برای آبیاری کردن باغ خریداری کرد. در واپسین روزهای قاجاریه، این باغ به دست خواهرزاده بانی، «عفیفه خانم» همسر فرمان‌فرما رسید و چون بهسازی‌های گسترده‌ای در آن پدید آورد، پس از آن باغ گلشن به باغ عفیف‌آباد شهره شد. این باغ از شاهکارهای معماری دوران زندیه و قاجاریه به شمار می‌آید. وارثان باغ در روزگار پهلوی آن را به فرح پهلوی هدیه دادند تا اینکه در سال ۱۳۴۰ خورشیدی، ارتش در مزایده خرید باغ برنده شده و آن را خریداری کرد. پس از انقلاب اسلامی، به کوشش سازمان عقیدتی سیاسی و همکاری ارتش جهموری اسلامی، این باغ به موزه نظامی تبدیل شد. از سلاح‌های عتیقه موجود در این موزه می‌توان از تفنگ‌های فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه قاجار، رضاخان، محمد رضا پهلوی و همچنین تفنگ‌های رزمندگان و دلاوران نهضت جنگ مانند تپانچه دکتر حشمت و مسلسل رئیس علی دلواری نام برد. سقف چوبی و هندسی تالار، دارای نقاشی‌های گل و بوته، شکار و مجالس بزم و رزم می باشد. اکنون از این عمارت به عنوان موزه نظامی ارتش و موزه عبرت استفاده می‌شود.
باغ دلگشا
باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی و در غرب خیابان بوستان جای گرفته است. نزدیک بودن این باغ به کوه قلعه بندر، باعث شده که برخی از پژوهشگران، پیشینه این باغ را به دوران کهن نسبت دهند. این باغ با گستردگی ۵/۷ هکتار از زیباترین گردشگاه‌های شیراز به شمار می‌رود.
باغ دلگشا در دوران صفویه و نادرشاه افشار، آباد بوده است اما در شورش تقی‌خان، حاکم وقت شیراز در سال ۱۱۵۰ هجری قمری، بیشتر باغ‌های شیراز از جمله باغ دلگشا رو به ویرانی گذاشت. کریم‌خان زند این باغ را بازسازی کرد و به جای درختان از بین رفته، دوباره درخت کاشت. پس از او لطفعلی‌خان زند، باغ را بهسازی کرد و در پایان سلطنت فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۳۶ هجری قمری، شاهزاده رضا قلی میرزا حاکم فارس این باغ را از مالکش خریداری و پس از بهسازی، کاخی با شکوه در آن ساخت. وی نام این کاخ را «فین» یا «کلاه فرنگی» گذاشت. پس از او میرزا علی اکبرخان قوام‌الملک و فرزندش میرزا فتحعلی‌خان صاحب دیوان در سال ۱۲۶۶ هجری قمری این باغ و ساختمان آن را بازسازی کردند. او حمامی در سمت شرق باغ ساخت و پانصد اصله درخت نارنج، چند اصله خرمای شاهانی جهرمی و انواع گل‌های زینتی در آن کاشت. این باغ از زمان صاحب دیوان همچنان در دست خاندان قوام‌الملک شیرازی قرار داشته و آخرین صاحب باغ، خانم خورشید کلاه قوامی معروف به «لقاءالدوله» دختر قوام‌الملک بوده است. در سال ۱۳۴۸ خورشیدی شهرداری آن را خریداری کرد و هم اکنون به عنوان بوستانی عمومی مورد استفاده همگان می باشد.
جاذبه های تاریخی – گردشگری شیراز
پاسارگاد
پاسارگاد در ۷۰ کیلومتری جاده شیراز به اصفهان در دشت مرغاب قرار دارد .پاسارگاد نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشی بود.این شهر توسط کوروش کبیر ساخته شد و تا اواخر حکومت هخامنشیان تاج گذاری پادشاهان این سلسله در این شهر انجام می شد. از مهمترین آثار پاسارگاد مقبره کوروش، کاخ ها و زندان سلیمان است این اثر ازبناهای ثبت شده در فهرست میراث جهانی به شمار می آید.
تخت جمشید
تخت جمشید پایتخت اولین امپراتوری جهانی یعنی هخامنشیان در ایران است .کار ساخت پارسه در زمان داریوش بزرگ ( ۵۲۰ ق.م) آغاز شد و به وسیله دیگر شاهان هخامنشی کامل شد.
